زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

اعمال استحبابی (قرآن)





در قرآن به برخی اعمال مستحبی و اثرات انجام این اعمال اشاره شده است که بیان می‌شوند.


۱ - احسان




۱.۱ - استحباب احسان و نیکی بر انسان ها


«... ومن تطوع خیرا...» «... و هر که افزون بر فریضه کار نیکی کند...».
«... فمن تطوع خیرا...» «... و هر کس به میل خود بیشتر نیکی کند...». (برداشت یاد شده بر این اساس است که «تطوع خیرا» به معنای احسان و عمل خیر باشد.)

۱.۲ - سپاس الهی در برابر انجام احسان مستحبی


«... ومن تطوع خیرا فان الله شاکر علیم» «... و هر که افزون بر فریضه کار نیکی کند خدا حق شناس و داناست».

۱.۳ - احسان مستحبی درپی دارنده ثمرات نیکو


«... فمن تطوع خیرا فهو خیر له...» «... و هر کس به میل خود بیشتر نیکی کند پس آن برای او بهتر است...».

۲ - اطعام




۲.۱ - اطعام به مستمندان بیش از حد واجب، امری مستحب


«... و علی الذین یطیقونه فدیة طعام مسکین فمن تطوع خیرا فهو خیر له...» «... و بر کسانی که (روزه) طاقت فرساست کفاره‌ای است که خوراک دادن به بینوایی است و هر کس به میل خود بیشتر نیکی کند پس آن برای او بهتر است...». (بنابر یک قول، منظور از «تطوع»، اطعام به مستمند، اضافه بر کفاره واجب است.)

۲.۲ - اطعام مستحبی بیش از حد واجب، درپی دارنده ثمرات نیکو


«... و علی الذین یطیقونه فدیة طعام مسکین فمن تطوع خیرا فهو خیر له...» «... و بر کسانی که (روزه) طاقت فرساست کفاره‌ای است که خوراک دادن به بینوایی است و هر کس به میل خود بیشتر نیکی کند پس آن برای او بهتر است...».

۳ - حج




۳.۱ - سپاس خداوند از انجام حج مستحبی


«ان الصفا والمروة... ومن تطوع خیرا فان الله شاکر علیم» «در حقیقت صفا و مروه... و هر که افزون بر فریضه کار نیکی کند خدا حق شناس و داناست». (برداشت یاد شده بر این اساس است که منظور از «تطوع خیرا» حج و عمره مستحبی باشد.)

۴ - صدقه




۴.۱ - اعطای صدقه از روی میل و رغبت، امری مستحب و ارزشمند


«... یلمزون المطوعین من المؤمنین فی الصدقـت...» «... بر مؤمنانی که (افزون بر صدقه واجب) از روی میل صدقات (مستحب نیز) می‌دهند...». (تطوع به فعلی گفته می‌شود که فاعل آن سزاوار ستایش باشد و برای ترک آن سزاوار سرزنش نباشد، و طبق گفته راغب در مفردات: «تطوع» مانند «تنفل» انجام کار غیر واجب (برای رضای خدا و بدون توقع) است.)

۴.۲ - صدقه‌های مستحبی مؤمنان، مورد استهزای منافقان


«فاعقبهم نفاقا فی قلوبهم... الذین یلمزون المطوعین...» «در نتیجه به سزای آنکه با خدا خلف وعده کردند... کسانی که بر مؤمنانی که (افزون بر صدقه واجب) از روی میل...».

۵ - طواف




۵.۱ - سپاس الهی در برابر انجام طواف مستحبی


«... ومن تطوع خیرا فان الله شاکر علیم» «... و هر که افزون بر فریضه کار نیکی کند خدا حق شناس و داناست». (برداشت براساس این قول است که منظور از «تطوع خیرا» انجام طواف مستحبی پس از سعی واجب باشد.)

۶ - عمره




۶.۱ - عمره مستحبی مورد سپاس خداوند


«ان الصفا والمروة... ومن تطوع خیرا فان الله شاکر علیم» «در حقیقت صفا و مروه... و هر که افزون بر فریضه کار نیکی کند خدا حق شناس و داناست».

۷ - نماز شب




۷.۱ - استحباب تهجد و نماز شب بر مؤمنان


«ومن الیل فتهجد به نافلة...» «و پاسی از شب را زنده بدار تا برای تو (به منزله) نافله‌ای باشد...». (برداشت یاد شده بر این اساس است که منظور از خطاب در «فتهجد» خصوص پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نباشد بلکه تمام مؤمنان مورد نظر باشند، «نافلة» به معنای زیاده بر واجب است.)

۸ - پانویس


 
۱. بقره/سوره۲، آیه۱۵۸.    
۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۱۱.    
۳. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۱۳.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۱۸۴.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۱۵۸.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۱۸۴.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۱۱.    
۸. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۱۳.    
۹. بقره/سوره۲، آیه۱۸۴.    
۱۰. بقره/سوره۲، آیه۱۸۴.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱، ص۴۴۴.    
۱۲. بقره/سوره۲، آیه۱۵۸.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۵، ص۹۵.    
۱۴. توبه/سوره۹، آیه۷۹.    
۱۵. توبه/سوره۹، آیه۷۷.    
۱۶. توبه/سوره۹، آیه۷۹.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱، ص۴۴۴.    
۱۸. بقره/سوره۲، آیه۱۵۸.    
۱۹. بقره/سوره۲، آیه۱۵۸.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۲۸۳.    
۲۱. اسراء/سوره۱۷، آیه۷۹.    
۲۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۳۲۶.    


۹ - منبع



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۱۱۳، برگرفته از مقاله «اعمال استحبابی».    


رده‌های این صفحه : استحباب | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.